Hormonale veranderingen in de overgang

Dit artikel is gecontroleerd door: Karen Joash

De overgang is een periode waarin de hormonen die je menstruatiecyclus beïnvloeden veranderen. Je stopt met ovuleren en je ook menstruatie stopt volledig, tot vreugde van sommige en angst van andere.

Er zijn verschillende veranderingen die je kunt merken voordat je definitief stopt met menstrueren, zoals hersenmist, stemmingswisselingen en opvliegers. Niet voor iedereen is het altijd gemakkelijk om met hier mee om te gaan. Misschien ben jij juist blij dat je je maandverband en tampons vaarwel kunt zeggen, nerveus over wat er komen gaat of juist een beetje van beide. Deze gevoelens zijn volkomen normaal en geldig. We hebben ze allemaal tijdens de overgang.

Leer in dit artikel alles over hoe hormonen je lichaam veranderen in elke fase van de overgang. Als je begrijpt wat er in je lichaam gebeurt dan kun jij je er beter op voorbereiden.

Wat niet bij iedereen bekend is, is dat de effecten van de menopauze beginnen voordat je in deze fase van de overgang zit. Tijdens de perimenopauze, de fase net voor de menopauze, verandert de functie van je eierstokken al. Dit betekent dat je eierstokken stoppen met de productie van eicellen en minder 'vrouwelijke hormonen' (oestrogeen en progesteron) aanmaken. Deze twee hormonen regelen je menstruatie. Door de afname van deze hormonen verandert je menstruatiecycli en kan je menstruatie onregelmatig worden totdat het uiteindelijk helemaal stopt.

Tijdens de periomenopauze is het heel normaal om nog last te hebben van lichte spotting of een hevigere menstruatie, maar hier hoef je niet van te schrikken. Ben je al 12 maanden achter elkaar niet meer ongesteld geweest? Dan ben je officieel in de menopauze.

Tijdens de overgang naar de menopauze probeert je lichaam zich aan te passen aan de schommelende hormoonspiegels. Dit kan leiden tot enkele lichamelijke veranderingen en symptomen, welke allemaal volkomen normaal zijn. De meeste van ons zullen ze op een bepaald moment ervaren in de aanloop naar en tijdens de menopauze.

Hormonale hoofdpijn

Tijdens de perimenopauze kun je vaker en intensere hoofdpijn krijgen. We noemen het ook wel hormonale hoofdpijn en je kunt er vooral last van krijgen wanneer je hormoonspiegels dalen. Ben je ongesteld, zwanger of gebruik je hormonale anticonceptie? Ook dan kun je te maken krijgen met hormonale hoofdpijn.

Meestal is het niets om je zorgen over te maken, omdat het na de menopauze zou moeten stoppen. Merk je echter dat de hoofdpijn je dagelijkse leven in de weg staat, neem dan contact op met je huisarts. Hij of zij kan je geruststellen en je helpen om de beste behandeling te vinden.

Veranderingen in je borsten

Als je de menopauze nadert merk je misschien dat je borsten er niet meer zo uitzien of aanvoelen als vroeger. Het hormoon oestrogeen zorgt ervoor dat het bindweefsel in je borsten gehydrateerd en elastisch blijft ^[1]. Dus als je oestrogeenspiegels dalen dan kunnen je borsten krimpen of hun vorm verliezen. Ook kan het zijn dat ze hierdoor pijnlijker worden of ongemakkelijk aanvoelen.

Er zijn een paar dingen die je kunt doen om pijnlijke borsten te voorkomen, zoals gezond eten en cafeïne vermijden. Dit geldt dus ook voor je favoriete chocoladereep. Een andere optie is om wat lossere kleding te dragen en een goed passende beha om je borsten de juiste ondersteuning te geven. Vergeet niet dat het ongemak niet eeuwig zal duren en na de menopauze zou moeten verdwijnen.

Menstruatie

Door de veranderingen in je hormonen tijdens de perimenopauze kan je een onregelmatige menstruatie krijgen. Wat dat betekent is voor iedereen anders, van onverwachte spotting tot een lichtere of hevigere menstruatie.

Helaas kun je hier niet veel aan doen, behalve op elke situatie voorbereid zijn. Een gemakkelijke oplossing is om er een gewoonte van te maken om inlegkruisjes te dragen, zoals onze Libresse All Fluid inlegkruisjes. Ze helpen je om je de hele dag droog en zelfverzekerd te voelen, wat er ook op je pad komt. En als je het gevoel hebt dat je geen grip hebt op je menstruatiecyclus, waarom kies je dan niet voor menstruatie ondergoed? Het ziet eruit als gewoon ondergoed, maar is ontworpen om elk soort vaginaal vocht en menstruatiebloed te absorberen.

Afscheiding

Oestrogeen en progesteron zorgen ervoor dat de klieren in onze vagina afscheiding produceren. Wanneer je in de perimenopauze zit zijn je hormoonspiegels een beetje van slag en kun je merken dat je afscheiding van kleur of consistentie verandert.

Een heldere, romige of witte afscheiding is altijd heel normaal, ongeacht in welke fase van je leven je zit. Tijdens de overgang kun je echter merken dat je afscheiding een bruine tint krijgt. Bruine afscheiding komt vaak voor in de aanloop naar de menopauze. En hoewel het misschien verontrustend lijkt, is het meestal niets om je zorgen over te maken. Bruine afscheiding ontstaat door een beetje overgebleven menstruatiebloed wat vermengd is met afscheiding.

Begin je echter gele afscheiding te krijgen, kijk dan uit. Dit kan een teken zijn van een vaginale infectie. Probeer je geen zorgen te maken hierover. De symptomen verdwijnen meestal binnen een paar dagen met voorgeschreven antibiotica. Met een beetje hulp van de huistarts kun jij je in een mum van tijd weer zelfverzekerd voelen over je V-zone.

Na de menopauze, als je oestrogeenspiegels tot rust zijn gekomen, produceert je vagina meestal minder afscheiding. Een drastische afname van je gebruikelijke hoeveelheid afscheiding is dus heel normaal.

De verandering van je hormonen kan andere effecten hebben op je lichaam. Dalende oestrogeenspiegels kunnen het volgende veroorzaken:

• Opvliegers
• Stemmingswisselingen
• Onregelmatige menstruaties en vaginaal bloedverlies
• Pijn tijdens het vrijen
• Libidoverlies
• Droge huid
• Verstoorde nachtrust

Sommige merken dat het gebruiken van vochtinbrengende vaginale producten of glijmiddel verlichting geeft bij vaginale symptomen, zoals droogheid of pijn bij het vrijen. En kleine dingen, zoals regelmatig bewegen, gezond eten en je in laagjes kleden, kunnen ervoor zorgen dat jij je lichamelijk en geestelijk goed blijft voelen in de overgang naar de menopauze.

Het kan voorkomen dat je bloedverlies hebt in de postmenopauze. Dit is meestal geen reden tot bezorgdheid, maar het is de moeite waard om het in de gaten te houden en het te laten controleren door je huisarts. Na de menopauze kan je baarmoederslijmvlies namelijk dunner worden en ontstoken raken door een lagere oestrogeenspiegel. Dit staat bekend als vaginale atrofie en kan leiden tot bloedingen tijdens de postmenopauze. Bloedingen kunnen ook worden veroorzaakt door een verdikte baarmoederslijmvlies als gevolg van hormoontherapie of baarmoederhalspoliepen, wat meestal onschadelijke gezwellen in de baarmoederhals zijn ^[2].

In beide gevallen is het goed om contact op te nemen met je huisarts als je hier mee te maken krijgt. Hij of zij kan je meer vertellen over wat de oorzaak is van de bloedingen.

Voor de menopauze zijn het vooral je eierstokken die het hormoon oestrogeen aanmaken. Wanneer je in de menopauze zit produceren je eierstokken geleidelijk minder van dit hormoon totdat ze er helemaal mee stoppen.

Toch blijft je lichaam kleine hoeveelheden oestrogeen aanmaken, alleen op een andere manier. Hoe je lichaam dit doet is door het hormoon androgeen, wat in je bijnieren zit en soms het 'mannelijke hormoon' wordt genoemd, te veranderen in oestrogeen met de hulp van een derde hormoon, namelijk aromatase. Zo goed is ons lichaam dus in het zich aanpassen aan veranderingen ^[3].

Hoewel zwanger worden na de menopauze zeer zeldzaam is, is het niet ongehoord. Er zijn enkele gevallen bekend van postmenopauzale vrouwen+ die op natuurlijke wijze zwanger raakten ^[4], maar de meesten kunnen alleen zwanger worden via IVF.

In de postmenopauze ovuleer je niet meer en komen er dus geen eicellen meer vrij voor een eventuele bevruchting. Velen kiezen er daarom voor om donoreicellen of eerder ingevroren eicellen te gebruiken voor IVF. Houdt er wel rekening mee dat als je in de postmenopauze zwanger wilt worden er een kans is dat hormoontherapie nodig is. Hiermee wordt je lichaam voorbereidt op de implantatie, het proces waarbij een bevruchte eicel zich vasthecht aan het baarmoederslijmvlies, en de zwangerschap.

Neem contact op met je dokter of een vruchtbaarheidsspecialist als je in de postmenopauze een baby probeert te krijgen. Zij zijn er om je te helpen en te adviseren over de beste opties voor jouw specifieke behoeften en omstandigheden.

Onze hormonen veranderen en kunnen soms onvoorspelbaar zijn als we door de overgang gaan. Hoewel dit vervelend kan zijn, kun je er zeker van zijn dat de meeste van ons soortgelijke symptomen ervaren. Je bent dus niet alleen. Probeer geduldig te zijn met jezelf en je lichaam en te denken aan alle geweldige dingen die je lichaam al heeft doorstaan.

Heb je het gevoel dat de ups en downs van de overgang een beetje te overweldigend zijn? Dan is het goed om hulp te vragen. Of dat nu betekent dat je met vrienden en familie praat of dat je naar je dokter of een therapeut gaat. Weet dat er veel mensen zijn die je kunnen helpen en je gerust kunnen stellen.

Wil je meer tips en trucs over hoe om te gaan met de hormonale veranderingen voor, tijdens en na de menopauze? Meldt je dan aan voor onze nieuwsbrief.