Lichamelijke veranderingen tijdens de puberteit

Oncontroleerbaar schaamhaar, puistjes en ongelijke borsten - deze plotselinge veranderingen kunnen spannend, verwarrend en ontmoedigend zijn. Gelukkig zijn er manieren om hier mee om te gaan, want we weten allemaal dat de puberteit een overweldigende en verwarrende tijd kan zijn. Het belangrijkste is dat je rustig probeert te blijven. De puberteit is namelijk een manier van jouw lichaam om aan te geven dat je volwassen wordt.

Sommigen van ons worden helemaal overvallen door de lichamelijke veranderingen tijdens hun puberteit, terwijl anderen er misschien heel lang op moeten wachten. Iedereen beleeft deze periode anders, dus hoe, waar en wanneer je veranderingen merkt is voor iedereen anders. Een vuistregel is wel dat het meestal gebeurt wanneer je tussen de 10 en 16 jaar oud bent.

Goed om te weten is dat je niet op een ochtend wakker wordt en er helemaal anders uitziet en je compleet anders voelt. Deze lichamelijke veranderingen gaan geleidelijk aan, waarbij sommige sneller zullen gaan en andere juist wat langzamer. Dit komt omdat niet elk lichaamsdeel zich tegelijkertijd ontwikkelt. Je kunt bijvoorbeeld na een paar maanden er achter komen dat je een grotere bh maat nodig hebt, terwijl de maat van je spijkerbroek hetzelfde is gebleven. Of je markt dat je onderbroek steeds strakker begint te zitten rond je heupen, maar dat je nog geen bh hoeft te dragen.

Laten we eens kijken welke andere lichamelijke veranderingen ons lichaam tijdens de puberteit meemaakt en lees ook onze tips om hier mee om te gaan.

De puberteit brengt veel nieuwe ervaringen met zich mee en het begint allemaal in onze hersenen. Hier stuurt onze hypofyse (een erwtvormige klier die onder je hersenen zit) een melding naar je eierstokken om oestrogeen te gaan produceren. Dit veroorzaakt een fysieke reactie op ons lichaam, want die gaat zich voorbereiden op het mogelijk krijgen van een baby (als je dit zou wensen). Er zijn genoeg mensen die ervoor kiezen om kinderloos te blijven en dat is helemaal prima.

Andere lichamelijke veranderingen die je kunt merken is dat je borsten zijn gegroeid en je heupen breder zijn geworden. Misschien zie je ook vaginale afscheiding in je onderbroek en groeit er overal haar, ook in je V-zone. Maar wat gebeurt er nu precies?

Pijnlijke borsten en harde tepels

Voor velen van ons zijn borsten een van de eerste lichamelijke veranderingen die we merken tijdens de puberteit. Je tepels kunnen bijvoorbeeld harder zijn dan je gewend bent, wat een vroeg teken is dat ze op het punt staan om te groeien. In deze periode kunnen ze knobbelig en zacht aanvoelen en soms zelfs een beetje pijnlijk ^[1]. Je kunt ook merken dat je borsten een beetje ongelijk zijn. Dit is volkomen normaal, zelfs nadat je borsten volledig ontwikkeld zijn.

De grootte en vorm van je borsten zullen waarschijnlijk je hele leven nog blijven veranderen, omdat veel gebeurtenissen van invloed kunnen zijn. Denk hierbij aan afvallen, aankomen, een zwangerschap en borstvoeding geven. Hoewel het verleidelijk kan zijn om onszelf te vergelijken met anderen, moet je niet vergeten dat we allemaal een ander lichaamstype hebben. Het is dus heel normaal dat jouw borsten er anders uitzien dan die van anderen!

Sommige dragen graag bh’s om het ongemak te verplichten, bijvoorbeeld bij het sporten. Als je het kiezen van de juiste bh maat verwarrend vindt en geen idee hebt wat 60A of 70B betekent, dan kan het fijn zijn om samen met een van je ouders, een familielid of vriendin bh’s te gaan kopen. Je kunt er ook voor kiezen om geen bh te dragen als jij je daar prettiger bij voelt. De beslissing is geheel aan jou!

Haar, haar en nog meer haar

Okselhaar, buikpluis, schaamhaar - tijdens de puberteit krijg je plots haargroei op allerlei verschillende plekken op je lichaam. Maar moet je hier iets mee doen? Het korte antwoord is; alleen als jij dat wilt! Er is geen goed of fout als het gaat om wat je met je haar doet. Het belangrijkste is dat je doet waar jij je goed bij voelt.

Als je wilt proberen om je haar te verwijderen of te trimmen dan is het goed om hier eerst over na te denken of om het met een ouder, broer/zus of vriendin over te praten. Zij kunnen misschien een paar tips geven. Houdt er rekening mee dat sommige methoden, zoals harsen of laseren, duur, pijnlijk en niet altijd effectief kan zijn. Er kunnen ook bijwerkingen optreden, zoals roodheid, irritatie of blauwe plekken. Vraag jezelf dus eerst af: “Doe ik het voor mezelf of alleen omdat ik me onder druk gezet voel?”

Vergeet niet dat iedereen schaam- en lichaamshaar heeft (sommigen meer dan anderen) en dat er niets vies of beschamend aan is. Het is aan jou of je het wilt houden of dat je het wilt verwijderen.

Bredere heupen en striae

Lichaamsvet heeft een slechte reputatie gekregen, maar is in goede hoeveelheden wel nodig om ons lichaam goed te laten functioneren. Samen met je spieren en botten verandert dit lichaamsvet wanneer je in de puberteit zit en dit beïnvloedt de vorm van ons lichaam. Sommigen van ons kunnen bijvoorbeeld wat aankomen, vooral op de heupen, dijen en billen, voordat ze een groeispurt krijgen.

Het is niet altijd even makkelijk om de veranderingen van je lichaam te omarmen, maar probeer niet boos te worden op jezelf. Het is allemaal volkomen natuurlijk. Wat belangrijk is, is dat je goed eet (dus veel groenten, fruit en water) zodat je lichaam zich kan blijven ontwikkelen. Sporten kan ook een goed idee zijn.

Als je lichaam begint te veranderen kun je ook striae zien. Dit zijn die “tijgerstrepen” die kunnen verschijnen op je kuiten, dijen, heupen, borsten - eigenlijk overal. Ze zijn volkomen normaal en een natuurlijke manier waarop je huid werkt wanneer het meer lichaamsoppervlak moet bedekken, dus je kunt ze gerust laten zitten. Je lichaam doet precies wat het moet doen. Probeer dus van jezelf te houden en omarm die strepen!

Groeispurt

“Spurt” is het woord dat gebruikt wordt om een korte uitbarsting van activiteit te beschrijven, iets dat snel gebeurt en dat is precies wat een groeispurt is.

Als je in de puberteit komt lijkt het misschien wel alsof je mouwen steeds korter worden of dat je schoenen steeds kleiner worden. Dat komt omdat je een grote groeispurt meemaakt. Meestal duurt dit twee tot drie jaar en we maken ze allemaal mee, maar wel op verschillende momenten. Schrik dus niet als vrienden van je groter worden, terwijl jij klein blijft of dat je opeens de langste van je klas bent. Iedereen groeit anders!

Ongesteld worden

In de puberteit beginnen je eierstokken oestrogeen te produceren, wat uiteindelijk betekent dat je bijna voor de eerste keer ongesteld zal gaan worden. Je zal misschien niet meteen ongesteld worden, maar je kan wel witte afscheiding in je onderbroek zien. Dit is een teken dat je eerste menstruatie er binnenkort aankomt.

Vaginale afscheiding is volkomen natuurlijk, maar als jij je er ongemakkelijk bij voelt dan kun je inlegkruisjes gaan proberen. Dit zijn absorberende producten die je dagelijks kunt dragen en die je kunnen helpen om je fris te voelen, zolang je ze regelmatig verwisselt.

De eerste keer dat je ongesteld wordt zul je waarschijnlijk een lichte of onregelmatige menstruatie hebben. Het kan ook zijn dat je alleen wat spotting hebt, dit zijn kleine vlekjes bloed op je ondergoed. Omdat het onmogelijk is om precies te weten wanneer het zover is en hoe veel bloedverlies je hebt is het altijd een goed idee om ervoor te zorgen dat je menstruatieproducten bij de hand hebt, zoals maandverband, tampons of menstruatie ondergoed.

Sterke lichaamsgeur en overmatig zweten

Tijdens de puberteit werken je zweetklieren harder, wat betekent dat je meer zweet en een sterkere lichaamsgeur krijgt - vooral onder je oksels en rond je liezen ^[2]. Deze geuren zijn misschien niet aangenaam, maar wel volkomen normaal.

Je V-zone kan tijdens de puberteit ook zweteriger aanvoelen dan normaal en waarschijnlijk begin je ook de geur van je vagina op te merken. Dat is allemaal volkomen normaal en natuurlijk. Het goede nieuws is dat andere er niks van merken.

Om met deze geuren om te gaan is het goed om een persoonlijke hygiëne routine te hebben. Dagelijks douchen is bijvoorbeeld een goede manier om je schoon en fris te voelen en te ruiken. Het gebruiken van deodorant is ook een goed idee, vooral als je veel sport. Wel is het belangrijk om niet je vagina te wassen en geen agressieve deodorant of geurstoffen te gebruiken. Je vagina is namelijk zelfreinigend en houdt van nature de zuurgraad (pH) in balans met precies de juiste hoeveelheid gezonde bacteriën.

Wat je wel schoon moet houden is je vulva. Naast zweet komt dit deel van je V-zone ook in contact met afscheiding, plas en menstruatiebloed. Een goede tip om dit gebied schoon te houden is door het te wassen met warm water. Of gebruik een milde intieme douchegel die de natuurlijke pH-waarde van je vulva respecteert.

Hormonale veranderingen en acne

Ongeveer 85% van de mensen tussen 12 en 24 jaar heeft wel eens last van acne ^[3]. Je bent dus niet de enige die last heeft van die vervelende puistjes.

Hormonen, zoals testosteron, en genetica zijn enkele redenen waarom we tijdens de puberteit puistjes op ons gezicht, borst, nek of rug kunnen krijgen. Wanneer onze hormoonspiegels veranderen, produceert onze huid meer olie wat zich vermengd met bacteriën in de huidporiën. Dit veroorzaakt acne.

Het beste wat je kunt doen is deze puistjes met rust laten, want als je ze uitknijpt maak je het alleen maar erger. We weten dat het moeilijk kan zijn om dit niet te doen, maar wanneer je probeert om puistjes te uit te knijpen is de kans groter dat de bacteriën en pus dieper in je huid geduwd worden. Dit kan vervolgens infecties en littekens veroorzaken en het genezingsproces vertragen.

Begint de acne op je zenuwen te werken? Probeer er dan een ijsblokje op te leggen voor onmiddellijke verlichting. Als je huid erg ontstoken is of er heel lang over doet om te genezen, dan is het een goed idee om aan een ouder of familielid te vragen of ze je naar een dokter kunnen brengen. Zij kunnen je vertellen of je bepaalde voedsel beter niet meer kunt eten of dat je huid een behandeling of medicijnen nodig heeft.

Niemand zegt dat de puberteit makkelijk is, maar als je de veranderingen in je lichaam begrijpt en weet hoe natuurlijk ze zijn, kun je inzien hoe uniek jij bent en hoe ongelooflijk je lichaam is.

Het kan in het begin vreemd lijken als je een volwassen lichaam krijgt, terwijl je je nog een kind voelt. Hoe overweldigend het in het begin ook is, weet dat het niet eeuwig duurt. Iedereen heeft deze fase meegemaakt of gaat het nog meemaken, dus neem het jezelf niet kwalijk. Daarnaast, verandering kan geweldig zijn!

De puberteit kan soms als veel voelen, dus het is goed om een stapje terug te doen en jezelf wat ruimte te geven om alles wat er met je lichaam gebeurt te verwerken. Onthoud dat je niet alleen bent! Je kunt ook praten met vriendinnen, familie of zelfs een leraar als jij dat fijn vindt. Je zult verbaasd zijn hoe goed je je daarna voelt.

Als je meer wilt weten over de puberteit en alle veranderingen, lees dan onze artikelen over stemmingswisselingen tijdens de puberteit en hoe hormonen daar een rol bij spelen.