Seks en seksuele gezondheid: jouw vragen beantwoord
Je hebt misschien de basis geleerd tijdens seksuele voorlichting op school, maar hoeveel herinner je je ervan en belangrijker nog, wat is er sindsdien veranderd?
Gegiechel, plaatjes van geslachtsorganen met een soa, oefenen met een banaan en een condoom en verouderde video's over seks klassikaal kijken. Je keek ofwel uit naar je lessen seksuele voorlichting, of je zag er tegenop om over zo'n intiem onderwerp te praten met een leraar die je elke dag zag. Misschien ben je inmiddels aardig behendig met een condoom, maar heb je nog steeds een aantal onbeantwoorde vragen als het gaat om seks en seksuele gezondheid.
Misschien was een vraag te stellen over seks in het bijzijn van je vrienden te ongemakkelijk of heb je sindsdien nieuwe dingen geleerd waardoor je nieuwsgierig bent geworden. Wat het ook mag zijn, het is tijd om verder te leren.
Waar wil je meer over weten?
- Wat telt als seks?
- Op welke leeftijd moet ik beginnen met seks?
- Hoe heb ik veilige seks?
- Zijn condooms veilig?
- Wat zijn de symptomen van een latex condoom allergie?
- Kun je hiv oplopen door te zoenen?
- Waarom doet het pijn als ik seks heb?
- Is het onbeleefd om nee te zeggen tegen seks?
- Masturberen meisjes?
- Is het normaal om verward te zijn over mijn seksualiteit?
- Wat zijn vaginale scheetjes?
- Hoe kan ik klaarkomen?
Wat telt als seks?
Er zijn tal van manieren waarop je seksueel actief kunt zijn. Je kunt het alleen doen (door masturbatie) of met andere mensen (van hetzelfde of ander geslacht). Het maakt niet uit of je uiteindelijk 10 orgasmes of helemaal geen orgasmes hebt gehad. Seks hoeft ook niet alleen vaginale penetratie door een penis te zijn; orale seks, vingeren of anaal zijn ook seksuele activiteiten.
anchor-2Op welke leeftijd moet ik beginnen met seks?
Heel eenvoudig, als je er klaar voor bent. Hoewel er een wettelijke minimumleeftijd is, is er geen vaste leeftijd om te bepalen wanneer je moet beginnen of stoppen met seks. Wanneer je voor de eerste keer seks hebt (en met wie je het doet), hangt vooral af van hoe je je voelt. Vrienden kunnen een enorme invloed hebben. Als ze allemaal al zover zijn en jij niet, is het gemakkelijk om je buitengesloten te voelen. Onthoud dat je niet hoeft te voldoen aan de verwachtingen van anderen, alleen die van jezelf. Stel jezelf de vraag: “Wil ik het echt doen, of wil ik anderen een plezier doen? Voel ik me op mijn gemak bij deze persoon? Respecteert deze persoon mij? En ben ik klaar om iets heel intiems te delen?” Als je moeite hebt om deze vragen te beantwoorden, wil je jezelf misschien wat tijd geven om na te denken voordat je beslissingen neemt.
Er zijn ook tal van andere dingen die fijn kunnen aanvoelen om met een partner te doen, dus het is niet nodig om geslachtsgemeenschap als de enige optie te beschouwen. Zoenen en knuffelen is net zo goed seksueel in dit verband en is een geweldige manier om intimiteit met je partner te ontdekken.
anchor-3Hoe blijf ik veilig tijdens seks?
De beste seks is altijd veilige seks, dat is niet alleen bescherming tegen soa's en ongewenste zwangerschap, maar ook seks waarin jij en de ander(en) toestemmen. Dus als niemand tot seks wordt gedwongen en ieder vrij is om nee, of ja te zeggen. Seks met consent, dus. Voordat je voor het eerst seks hebt met iemand of iets nieuws probeert met een vaste partner, kan het verstandig zijn om jezelf af te vragen of je je op je gemak en klaar voelt. Het belangrijkste is dat je eerlijk naar jezelf bent over je behoeften en voorkeuren en dat jullie elkaar laten weten wat jullie wel en niet willen. Ook als één van jullie tijdens de seks merkt dat iets niet fijn voelt, moet je dat tegen elkaar kunnen zeggen. Om vervolgens samen een keuze te maken die het vervolg van de seks voor beiden prettig en veilig houdt. Stoppen moet ook een optie zijn die jullie kunnen kiezen zonder negatieve gevolgen.
Je moet ook nadenken over jouw voorkeur voor een anticonceptiemethode. Wat je ook wilt proberen, het is belangrijk om erover te praten met je seksuele partner. Als je op zoek bent naar de meest geschikte anticonceptie voor jou om te gebruiken, kun je dit overleggen met je huisarts. Ben je 25 jaar of jonger? Dan kun je voor advies en hulp terecht bij medewerkers van Sense in jouw regio. Zij zijn deskundigen op het gebied van seksuele gezondheid en opgeleid om hierover in vertrouwen met jongeren te praten.
Zijn condooms veilig?
Als het maar een dunne laag latex is (die een beetje lijkt op de huishoudfolie in je keuken), begin je je misschien zorgen te maken over hoe veilig deze anticonceptiemethode is. Hoe dun en kwetsbaar condooms ook lijken, ze zijn in feite 95% - 98% effectief in het bieden van bescherming tegen de meeste seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) en het voorkomen van ongeplande (of: onbedoelde) zwangerschap (wanneer ze consequent en correct worden gebruikt). [1]
De reden dat condooms beschermen tegen de meeste en niet alle soa's, is dat niet alle soa's worden verspreid via genitale vloeistoffen; herpes, schaamluis of syfilis kunnen bijvoorbeeld worden overgedragen door huid-op-huidcontact in plaats van via lichaamsvloeistoffen. Het betekent dus niet dat condooms (zowel mannelijk als vrouwelijk) hun werk niet goed doen.
Er is geen vorm van anticonceptie die 100% bescherming biedt tegen alle soa's, dus als je seksueel actief bent, is het altijd het beste om je regelmatig te laten testen om zeker van je zaak te zijn.
anchor-5Wat zijn de symptomen van een latex condoom allergie?
Deze allergie zou je misschien tegenhouden om ze te gebruiken, maar naar schatting is slechts 1% van de volwassenen daadwerkelijk allergisch voor latex in condooms [2]. Enkele symptomen van het hebben van deze allergie zijn; een loopneus, zwelling in en rond je V-Zone, netelroos en mogelijk enige moeite met ademhalen. Het is uiterst zeldzaam, maar als je een van deze symptomen ervaart tijdens het gebruik van een condoom, moet je het verwijderen en contact opnemen met je huisarts. Hoewel het misschien niet ideaal is om halverwege de seks te stoppen, is dit zeker een gelegenheid die erom vraagt.
Dus als ik allergisch ben, betekent dat dan dat ik geen seks meer kan hebben? Het goede nieuws is dat het komt doordat je allergisch bent voor de latex in condooms. Dit betekent niet dat je niet kunt genieten van veilige seks. Er zijn veel condooms op de markt die latexvrij zijn. Doe dus goed onderzoek, controleer het etiket en bij twijfel kun je altijd je huisarts vragen om een specifiek latexvrij condoom merk aan te bevelen. Op de website van de Condomerie vindt je uitgebreide informatie over alle soorten en maten goedgekeurde dus veilige condooms.
anchor-6Kun je hiv oplopen door te zoenen?
Iemand die het Humaan immunodeficiëntie Virus (HIV) draagt, kan dit aan iemand overdragen door onder andere penetratieseks zonder condoom. HIV beschadigt op den duur je immuunsysteem en verzwakt daardoor het vermogen van jouw lichaam om alledaagse infecties en ziekten te bestrijden [3]. De medicatie voor HIV is de afgelopen jaren veel effectiever geworden waardoor dragers van het virus langer kunnen leven. Maar van HIV is nog niemand genezen. Dit kan een enge gedachte zijn, daarom is het net als bij alle ernstige virussen belangrijk om er meer te weten over te komen. Niet alleen om jezelf te beschermen, maar ook om niet onnodig in paniek te raken.
Dus, kun je HIV krijgen door te zoenen? Nee dat kan niet. Dit komt omdat, hoewel hiv wordt overgedragen via lichaamsvloeistoffen (zoals bloed, anaalslijmvlies, moedermelk, sperma en vaginale vloeistoffen), het niet via speeksel kan [4]. De wetenschap hierachter is dat hoewel HIV kan worden gedetecteerd in speeksel, de hoeveelheid zo klein is dat het niet aan een andere persoon kan worden doorgegeven.
Het valt niet te ontkennen dat HIV een serieus onderwerp is waar voorzichtig mee om moet worden gegaan. Laat geruchten en mythes rond het virus je niet ongerust maken of in dit geval zelfs stoppen met het zoenen met mensen. Blijf op de hoogte en neem contact op met je huisarts als je bang bent dat je HIV hebt opgelopen. Het belangrijkste is dat je veilige seks hebt, regelmatig seksuele gezondheidsonderzoeken doet en open bent met je seksuele partner(s), zodat je veilig kunt genieten van intimiteit.
anchor-7Waarom doet het pijn als ik seks heb?
Er zijn geen twijfels over dat seks een geweldige vorm van fysieke en emotionele bevrijding is, maar dit betekent niet dat het pijn zou moeten doen. Ja, penetrerende seks kan soms een beetje pijnlijk aanvoelen, maar chronische pijn voor, na en tijdens seks is niet normaal. Pijnlijke seks klinkt misschien een beetje beangstigend, maar het is een veel voorkomende ervaring die 38% van de vrouwen+ ooit in hun leven zullen hebben [5].
Pijnlijke seks kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Gebrek aan opwinding door stress, angst of vermoeidheid kan leiden tot vaginale droogheid, wat resulteert in pijnlijke seks als het om penetratie gaat. Tijdens de menopauze kan een daling van de oestrogeenspiegels vaginale droogheid veroorzaken. Aan de andere kant kunnen vaginale infecties (zoals spruw en vaginitis) en soa's ook irritatie en pijn veroorzaken tijdens seksuele activiteit.
Als je het te pijnlijk vindt om seks te hebben, probeer het dan met je partner te bespreken zodat je samen een oplossing kunt vinden. Lukt dat niet samen? Spreek dan eens met jouw huisarts of een seksuoloog in jouw buurt - die vind je op www.nvvs.info. Het gebruik van glijmiddel als pijnbestrijding is niet verstandig. Met de pijn die jij voelt, geeft jouw vulva, vagina of andere plek in jouw lichaam aan dat er iets niet goed gaat. Glijmiddel neemt de pijnprikkel weg maar niet de oorzaak van de pijn. Gebruik glijmiddel tijdens seks dus als plezier verhoger, niet als pijnbestrijder! Pijn hoort niet bij plezierige seks. Heb je er last van, pak dan de oorzaak aan.
Je kunt ook bruine afscheiding of licht bloedverlies krijgen nadat je seks hebt gehad. Dit kan ook komen wanneer je vagina tijdens de seks te droog was en hierdoor is beschadigd en een bloedvaatje is geknapt tijdens de seks. Ook kan je vagina branderig, pijnlijk aanvoelen en gezwollen zijn.
Als je last hebt van aanhoudende of terugkerende pijn bij het vrijen (dyspareunie) of als je denkt dat er een dieper geworteld probleem is, ga dan ook je huisarts of een NVVS seksuoloog. In gesprek of zo nodig een lichamelijk onderzoek kunnen ze mogelijke onderliggende problemen vaststellen en jou de beste oplossing bieden. Vind je het lastig om dit te bespreken met je huisarts of seksuologisch hulpverlener die je nog niet kent? Bedenk dat zij veel vragen krijgen over seksualiteit. Je bent zeker niet de enige die deze heeft. Huisartsen en ook seksuologen hebben beroepsgeheim. Dit betekent dat ze met niemand mogen praten over jouw vragen of problemen zonder dat jij daar toestemming voor geeft. Oefen het gesprek met je partner, een vriend(in) of familielid die je vertrouwt als je dat wilt. Of neem iemand mee naar het gesprek.
Onthoud dat seks plezierig en leuk moet zijn, dus denk niet dat je in stilte moet lijden of pijnlijke geslachtsgemeenschap moet blijven hebben. We verdienen het allemaal om te genieten van veilige en plezierige seks.
anchor-8Is het onbeleefd om nee te zeggen tegen seks?
Het woord ‘nee’ is geen belediging. Het bestaat zodat we beslissingen kunnen nemen die goed voor ons zijn. ‘Nee’ is ook niet altijd een negatief woord - het helpt ons om positieve grenzen voor onszelf en ons lichaam te creëren.
Als het op seks aankomt, is het echt belangrijk om 'nee' te kunnen zeggen. Hoewel het misschien moeilijker is om te zeggen tijdens deze intieme en persoonlijke momenten, moet de boodschap achter het woord altijd worden gerespecteerd en gehoord. Het maakt niet uit of het eerder een ‘ja’ is geweest. Het maakt niet uit of iemand van gedachten verandert en 'ja' ineens 'nee' wordt. Feit is: nee is nee.
Als je het gevoel hebt dat je misschien wat moeite hebt om 'nee' te zeggen of eerder moeite hebt gehad om dat te doen, dan kan het helpen om te oefenen met 'nee' zeggen tegen jezelf in de spiegel. Als er zich toch een lastige situatie voordoet, heb je hierop kunnen oefenen.
Als iemand 'nee' tegen je zegt, probeer het dan niet te persoonlijk op te vatten (we weten hoe dat kleine woordje soms zo pijnlijk kan zijn als een stomp in de maag). We moeten het hier eerlijk over kunnen zijn en ook dankbaar zijn wanneer iemand eerlijk hierover is tegen jou. Onthoud dat een ‘nee’ kan betekenen dat de persoon met wie je bent, nog niet klaar is om iets te doen. Het is niet altijd een afwijzing van jou als persoon.
Masturberen meisjes?
Ja! Hoewel er zeker niet zoveel over wordt gesproken als jongens die het doen. Dit heeft veel te maken met taboe en het ouderwetse idee dat je niet dezelfde sterke seksuele gevoelens hebt als mannen – wat totaal niet waar is.
Masturberen (bijvoorbeeld vingeren of aftrekken) is een gezonde manier om je lichaam te leren kennen. Als je eenmaal door hebt hebt wat je lekker vindt, kun je jouw seksuele genot in eigen handen nemen. Bedenk dat vingeren een verzamelnaam is voor manieren waarop je seks met jezelf hebt; het strelen van vulva, cliltoris, venusheuvel of vagina-ingang. Het is veel meer dan (alleen) een vinger heen-en-weer te bewegen in de vagina. Dat is een groot misverstand dat door porno of andere seks-content in media nog steeds in stand gehouden wordt.
Door zelf te ontdekken wat je fijn vindt, zul je ook je ervaringen met iemand anders verbeteren, dus ga op ontdekkingstocht. Je tepels strelen of de achterkant van je knieën (of zelfs je oorlellen) kietelen kan je verrassend fijne gevoelens geven en kan zelfs resulteren in een orgasme - je weet het pas als je het probeert!
anchor-10Is het normaal om verward te zijn over mijn seksualiteit?
Proberen uit te vinden wie je leuk vindt, kan een beetje een hersenkraker zijn, ongeacht het geslacht. Soms weet je het zeker, maar soms heb je wat tijd nodig om erachter te komen en dat is oké! Bovendien verandert seksualiteit je leven lang. Zo beleeft iemand seksualiteit als puber of in studententijd heel anders dan later in een langdurige relatie met (jonge) kinderen in huis. Zo zijn er veel meer reden waarom de beleving van seks het hele leven door veranderen kan. Soms wordt het (nòg) beter, soms minder intens of minder vaak.
Als het op seksualiteit aankomt, is het goede nieuws dat je je geaardheid niet voor een bepaalde tijd in je leven hoeft aan te geven en je eraan hoeft te houden als een ondertekend contract. Je hebt tenslotte het recht om jezelf te zijn en zo vaak je wilt een beslissing te nemen – er is geen goed of fout. Zo lang je niemand dwingt tot seks of je als (bijna) volwassene een seksuele relatie aangaat met puber of kind, kun je er volop van genieten.
Als je merkt dat je in de war bent, praat er dan over met goede vrienden of familie. Het delen van je gevoelens en het horen van hun ervaringen zal je helpen erachter te komen wie je bent en wat je wilt. Hoe meer je dit doet, hoe meer je oefent om eerlijk tegen jezelf te zijn, in plaats van altijd te proberen anderen te plezieren.
anchor-11Wat zijn vaginale scheetjes?
Vaginale scheetjes zijn het vrijkomen van ingesloten lucht die uit je vagina komt; het klinkt misschien een beetje als een scheet, maar het is eigenlijk verre van hetzelfde!
We snappen het, scheten laten kan gênant zijn. Van het harde geluid tot de scherpe geur, het is niet precies wat we zouden willen dat er gebeurt op een eerste date of wanneer we een presentatie op het werk geven. Scheten laten is een natuurlijk lichamelijk proces en dat geldt ook voor vaginale scheetjes, dat in tegenstelling tot zijn anale tegenhanger, die zonder de geur komt.
Ook maakt het bij vaginale scheetjes niet uit wat je eet (dus denk niet dat het overslaan van bonen voor het avondeten dit zal voorkomen). Zoals we al zeiden, gebeurt dit wanneer lucht vast komt te zitten in de vagina; het kan dus het gevolg zijn van het bewegen van je onderlichaam in ongebruikelijke posities (denk aan yoga of lang in kleermakerszit zitten) of penetratie (van seksspeeltjes, een penis, vingers).
Er kan niet veel worden gedaan om vaginale scheetjes te voorkomen, omdat het slechts een instinctieve reactie van je lichaam is. Maak je geen zorgen, de volgende keer dat je er een laat, zelfs tijdens seks - het is slechts een teken van een gezonde vagina en een goede gelegenheid is om een beetje te lachen.
anchor-12Hoe kan ik klaarkomen?
Je kunt klaarkomen wanneer er een fysieke reactie is op seksuele stimulatie. Deze seksuele stimulatie kan op verschillende manieren. De meeste - ongeveer twee op drie - komen niet klaar tijdens penetratie. Alle orgasmes die je ervaart lopen via je clitoris. Vaak loopt het onderhuidse deel van dit seksueel genotsorgaan zo, dat je alleen klaarkomt door aanraking van het zicht - of voelbare deel daarvan. Dit is het zogenaamde “bobbeltje” boven de vagina-ingang waar binnenste- en buitenste schaamlippen samenkomen. Als haar zenuwen rond de vagina-ingang gewikkeld zijn, is het mogelijk dat je via penetratie - soms alleen in bepaalde standjes - een orgasme ervaart. Het is onzin te zeggen dat het ene orgasme beter is dan het andere. Wat voor jouw een goed en fijn orgasme is, bepaal je alleen zelf. Het heeft geen zin dit te vergelijken met het orgasme van iemand anders.
Je zult misschien merken dat je een voorkeur hebt als het gaat om stimulatie, maar het kan ook zo zijn dat je nog niet hebt ontdekt wat bij je past en wat je lekker vindt. Of dat je seksuele voorkeuren veranderen. Het belangrijkste is dat je jouw lichaam de tijd geeft om zich aan te passen en nieuwe dingen te leren: alleen of samen, met hulp van een seksspeeltje en/of met hulp van een partner.
Hopelijk hebben deze vragen over seks en seksualiteit een aantal van je vragen beantwoord en eventuele twijfels weggenomen. Uiteindelijk hoort seks plezierig en opwindend te zijn, voor iedereen die dat zelf wil.
Wil je meer weten over seksualiteit gerelateerde onderwerpen? Ga naar onze pagina's over wat een orgasme is en alles wat je moet weten over vagina vocht. Kijk op www.seksualiteit.nl voor meer informatie. Ben je 25 of jonger? Bezoek dan www.sense.info met uitgebreide informatie en ervaringsverhalen over gender, relaties en seksualiteit voor jou.
Lees verder
Medische disclaimer
Dit artikel is gecontroleerd door een deskundige. Dit artikel is niet bedoeld om te worden gebruikt als bewijs voor diagnostistiek of als advies voor behandeling. Neem contact op met je huisarts voor advies over een bepaalde medische aandoening.
Bronnen:bron-2
[3] Aidsfonds - wat zijn HIV & AIDS bron-4
bron-4