Vruchtbaarheidsbehandelingen: hulp bij het zwanger worden

Deel uitmaken van een koppel van hetzelfde geslacht of ervoor kiezen om alleen ouder te worden kan een bepaalde uitdagingen met zich meebrengen. Het goede nieuws is dat er veel vruchtbaarheidsbehandelingen bestaan. Kom meer te weten over deze opties, krijg meer duidelijkheid en hopelijk zet je snel een nieuw leven op de wereld.

Wat is een vruchtbaarheidsbehandeling?

Vruchtbaarheidsbehandelingen zijn procedures die kunnen helpen bij het zwanger worden, zoals IVF. Wanneer er hulp nodig is om zwanger te worden (om welke reden dan ook) zijn er een aantal vruchtbaarheidsbehandeling die je hierbij kunnen helpen. De meeste mensen denken bij het horen van de term vruchtbaarheidsbehandeling vaak aan in-vitrofertilisatie (IVF) of intra-uteriene inseminatie (IUI). Dit zijn behandelingen gericht op stellen waarbij het niet lukt om zwanger te raken.

In werkelijkheid omvatten vruchtbaarheidsbehandelingen een breed scala aan procedures gerelateerd aan het krijgen van kinderen. In dit artikel geven wij meer uitleg over:

• IVF
• IUI
• Stimulatie van ovulatie
• Chirurgische ingrepen
• Draagmoederschap

Een baby krijgen is een droom die veel mensen koesteren, voor sommigen kan het zelfs de grootste mijlpaal in hun leven zijn. Hoewel het heel gewoon is om te praten over kinderen krijgen, heerst er nog een groot taboe om de moeilijkheden te bespreken die ermee gepaard kunnen gaan. Elk lichaam is anders, net zoals onze menstruatie en hormoonhuishouding. Daarom is het voor sommige mensen ook moeilijker om zwanger te worden dan voor anderen.

Waarom vruchtbaarheidsbehandelingen?

Waar sommige stellen of mensen bewust kinderloos zijn, proberen anderen vruchtbaarheidsbehandelingen om al een lange tijd tevergeefs zwanger te raken. Wanneer een behandeling dan eindelijk helpt kan dit vaak voelen als een wonder. Er zijn verschillende redenen waarom mensen kiezen voor een vruchtbaarheidsbehandelingen. Er is een breed scala aan procedures die kunnen helpen om zwanger te worden, dit is afhankelijk van je behoeften en waarom de vruchtbaarheidsbehandeling nodig is. Dit kan bijvoorbeeld afhangen van de volgende factoren:

• Moeilijkheden om op een natuurlijke manier zwanger te worden
• Zwanger worden met een partner van hetzelfde geslacht
• Voorkomen van de overdracht van genetische aandoeningen op de baby
• Mogelijkheid voor transseksuelen om een biologisch kind te krijgen (voordat ze hormoontherapie of een geslachtsveranderende operatie ondergaan)

Een aantal aandoeningen kunnen vruchtbaarheid beïnvloeden en er voor zorgen dat het zwanger worden moeilijker wordt ^[1]. Dit zijn aandoeningen zoals:

• Polycysteus ovarium syndroom (PCOS)
• Schildklierproblemen
• Vroegtijdig falen van de eierstokken (wanneer de eierstokken stoppen met werken voor de leeftijd van 40 jaar)
• Endometriose
• Verstoppingen van de eileiders door littekens van operaties, vleesbomen of ontstekingsziekten van het bekken
• Onregelmatige menstruatiecyclus
• Vaginisme
• Chlamydia
• Lifestyle waaronder het hebben van onder- of overgewicht

Anderzijds kunnen vruchtbaarheidsproblemen bij mannen worden veroorzaakt door ^[2]:

• Een lage spermaproductie
• Een abnormale spermafunctie of blokkades die de levering van sperma verhinderen.
• Zaadcellen zijn beschadigd door bijvoorbeeld een ziekte of medicijn gebruik
• Ongezonde levensstijl zoals roken of drugs gebruik
• Het hebben van een SOA

Hoe frustrerend dit ook mag zijn, je bent niet de enige; in feite heeft ongeveer 1 op de 6 paren problemen wanneer ze proberen zwanger te worden ^[3]. Dit is precies waarom de geneeskunde heeft gewerkt aan een oplossing door middel van verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen.

Hoewel vruchtbaarheidsbehandelingen niet ideaal zijn, biedt dit wel mogelijkheden om toch zwanger te worden. Vaak komen er bij vruchtbaarheidsbehandelingen vele bezoeken aan specialisten kijken. Voordat je begint met deze behandelingen heb je vaak al een lang en moeilijk proces achter de rug. De onvoorspelbaarheid van vruchtbaarheidsbehandelingen kan het soms lastig maken om positief en optimistisch te blijven. Het is dus altijd een goed idee om met een medische deskundige te praten die je op het juiste spoor kan zetten. Om je op het gesprek voor te bereiden kan het van pas komen om alvast het een en ander te weten te komen over de verschillende soorten vruchtbaarheidsbehandelingen.

De bekendste vruchtbaarheidsbehandeling is ongetwijfeld IVF. Dit proces wordt ook wel de reageerbuisbevruchting genoemd. Het vindt plaats in een laboratorium en houdt in dat een eicel buiten het lichaam wordt bevrucht (waarbij het sperma in de eicel terecht komt). Deze bevruchte eicel wordt vervolgens in de baarmoeder geïmplanteerd en vanaf dat moment verloopt de zwangerschap op natuurlijke wijze ^[4].

In-vitrofertilisatie kan worden uitgevoerd met je eigen eicel of met een eicel van een donor. In sommige gevallen kunnen je eicellen jaren van tevoren worden ingevroren. Hiermee kun je het ouderschap in de wacht zetten totdat je klaar bent voor deze behandeling. Houd er rekening mee dat je, afhankelijk van wie je een partner is (als dat al het geval is), je ook een spermadonor nodig hebt om deze optie te laten werken. Voor stellen van hetzelfde geslacht is dus ook een spermadonor nodig.

De eerste IVF-baby werd geboren in 1978 en sindsdien (tot 2019) zijn er wereldwijd meer van 8 miljoen kinderen geboren als gevolg van deze behandelmethode ^[5].

Wat is het verschil tussen IVF en ICSI?

Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI) is een vorm van IVF. In tegenstelling tot bij de hiervoor beschreven IVF-behandeling, wordt bij ICSI de eicel bevrucht door alleen een goede zaadcel. ICSI vindt dan ook voornamelijk plaats bij een licht verminderde kwaliteit aan zaadcellen.

Hoe groot is de kans dat je zwanger wordt met IVF?

Het succes van deze vruchtbaarheidsbehandeling varieert van persoon tot persoon en wordt beïnvloed door de individuele vruchtbaarheidsstoornis en leeftijd. Over het algemeen geldt: hoe ouder je bent, hoe moeilijker het wordt. De kans op een succesvolle zwangerschap is ongeveer 20% na de eerste poging. Meerdere pogingen vergroten de kans op succes. Zo is na drie pogingen het geslaagde zwangerschapspercentage ongeveer 40% ^[4].

Deze verhouding kan zeer frustrerend zijn. Een vrouw die haar verhaal deelde doorliep 4 FET (Frozen Embryo Transfer, het overdragen van ingevroren embryo’s) cyclussen en zegt hierover:

Omdat de kans op het krijgen van een baby door IVF relatief klein is, doorlopen vrouwen+ vaak veel dure en fysiek zware behandelingen. Dit maakt het tot een stressvol proces, zowel voor de vrouw+ als voor de partner. Wat de situatie misschien iets draaglijker kan maken is om te bedenken dat je nooit alleen bent. Er zijn heel veel mensen die in Nederland in een soortgelijke situatie zitten.

IVF kan ook een ongelofelijk eenzame ervaring zijn. Michelle Obama vertelde over haar eigen ervaring met IVF ^[5]:

Hoewel IVF vrij populair is, is het zeker niet de enige vruchtbaarheidsbehandeling die er is. Afhankelijk van je persoonlijke situatie en wat werkt voor je lichaam, zijn er ook nog andere opties.

Lees verder onder de infographic

Naast IVF wordt ook IUI - intra-uteriene inseminatie - vaak toegepast. Deze behandeling wordt toegepast bij verminderde zaadkwaliteit of een laag aantal zaadcellen, of als zwangerschap na een lange periode zonder reden uitblijft ^[8]. Bij IUI worden zaadcellen rechtstreeks in de baarmoeder geplaatst. Dit wordt gedaan op het moment dat de ovulatie plaatsvindt. Op dit moment is een vrouw+ namelijk op haar vruchtbaarst. IUI kan worden toegepast in een normale cyclus, maar de cyclus kan ook worden opgewekt met hormonen. Wanneer IUI herhaaldelijk onsuccesvol is, kan worden besloten om over te gaan op IVF.

Stimulatie van ovulatie

Je huisarts kan je bijvoorbeeld ook medicijnen voorschrijven om de ovulatie te stimuleren. Deze methode wordt ook wel eisprong ovulatie-inductie (OVI) genoemd. Mensen die PCOS hebben kunnen hier met name baat bij hebben. Deze aandoening kan een onvoorspelbare en minder frequente ovulatie veroorzaken. Ook als er sprake is van een afwezige of uitblijvende menstruatiecyclus kan dit een geschikte behandeling zijn ^[9].

Draagmoederschap

Een andere veel voorkomende optie is draagmoederschap, wat betekent dat een ander persoon de zwangerschap op zich neemt als jij dat niet kunt. Oorzaken hiervan kunnen zijn wanneer je baarmoeder is beschadigd of verwijderd. Andere oorzaak is bijvoorbeeld wanneer er lichamelijk geen zwangerschap mogelijk is. Wanneer er wel een eigen eicel beschikbaar is kan met behulp van IVF een embryo in de baarmoeder van de draagmoeder worden geplaatst. Als dit niet het geval is kan het ook via inseminatie of via de natuurlijke weg ^[10].

Chirurgische ingrepen

Er zijn nog enkele andere chirurgische ingrepen die ook als vruchtbaarheidsbehandelingen worden beschouwd. Het gaat om vruchtbaarheidsbevorderende operaties zoals het verwijderen van littekenweefsel in de eileiders of gezwellen en cysten in en rond de baarmoeder. Deze blokkades kunnen die de reis van de zaadcel naar de eicel moeilijker of onmogelijk maken. Vergelijkbaar met het verwijderen van een obstakel op een racebaan ^[11].

Voor welke optie je ook kiest in overleg met je arts, moet je er rekening mee houden dat ze niet altijd werken. Elk lichaam reageert anders op een behandeling, dus het is belangrijk dat je op je arts en je naasten kunt vertrouwen voor steun.

Dankzij vruchtbaarheidsbehandelingen zijn al miljoenen kinderen geboren. Toch heeft dit onderwerp nog steeds een stigma om zich heen hangen. Zo voelen sommige zich soms schuldig omdat ze niet op een natuurlijke manier zwanger kunnen worden. Zwanger worden met behulp van een vruchtbaarheidsbehandeling, zoals IVF of IUI, voelt soms als ‘niet goed genoeg’ omdat zij dit enkel zien als een onnatuurlijke manier van zwanger worden.

Als gevolg van deze onware en onvriendelijke overtuigingen voelen sommige zich een mislukking. Het voelt voor hen alsof ze hun natuurlijke biologische functie niet kunnen vervullen.

Kinderen krijgen zou voor iedereen mogelijk moeten zijn. We zijn blij dat we in een wereld leven waar medische ontwikkelingen ervoor kunnen zorgen dat vrouwen+ toch kinderen kunnen krijgen wanneer dit op de natuurlijke manier niet lukt. Dat is iets wat niet gestigmatiseerd zou moeten worden, maar iets wat gevierd zou moeten worden.

Als zwanger worden moeilijk wordt, is het niet vreemd dat onze stemming en geestelijke gezondheid daaronder lijden. Het is normaal om je verdrietig, angstig of zelfs boos te voelen. Maar als deze emoties de overhand nemen, overweeg dan om hulp te zoeken als je die nodig hebt. Ons lichaam is tenslotte geen machine waar je met behulp van aan/uit knopjes controle over hebt.

Als je je partner, arts of andere naaste vrienden en familie om extra steun vraagt, kan dat een groot verschil maken voor hoe je je voelt. Vruchtbaarheidsbehandelingen zijn een ongelooflijke wetenschappelijke ontwikkeling die velen de kans hebben gegeven om zwanger te worden. Dat betekent niet dat het een gemakkelijke reis is, zowel lichamelijk als emotioneel. Dus als je je ontmoedigd voelt, wees dan lief voor jezelf en probeer het van dag tot dag te bekijken.

Je kunt ook overwegen om in therapie te gaan of je aan te sluiten bij een praatgroep. Zo kom je in contact met andere mensen die hun IVF-ervaringen kunnen delen en je emotionele steun kunnen bieden. Op de website van Freya staan verschillende opties om in contact te komen met andere lotgenoten.

Als je de ups en downs van vruchtbaarheidsbehandelingen meemaakt of hebt meegemaakt, waarom deelt je dit verhaal dan niet met anderen? Misschien geef je iemand anders de troost en beseffen ze dat ook zij niet alleen zijn. Als jij ervaring hebt met vruchtbaarheidsbehandelingen en je verhaal en gevoelens wilt delen, gebruik dan onderstaande formulier.

Als je meer wilt weten over wat je vruchtbaarheid kan beïnvloeden lees dan onze artikelen over hoe endometriose of PCOS het proces van zwanger worden lastiger kunnen maken.